Trung Quốc xem thỏa thuận thương mại sơ bộ đạt được với Mỹ cùng việc tạm dừng áp thuế trong 90 ngày như một chiến thắng ngoại giao và sự xác tín cho chiến lược đàm phán cứng rắn của Bắc Kinh. Theo giới chức nước này, lập trường kiên định và thái độ đối đầu công khai với Washington đã đem lại hiệu quả, giúp họ đạt được thỏa thuận với phía Mỹ trong các cuộc gặp tại Thụy Sĩ mà không phải nhượng bộ quá nhiều.
Một tài khoản mạng xã hội liên kết với Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) viết: “Các biện pháp đối phó kiên quyết và lập trường cứng rắn của Trung Quốc đã phát huy hiệu quả rõ rệt”. Theo quan điểm truyền thông trong nước, các nhà đàm phán Trung Quốc đã thành công trong việc thuyết phục chính quyền Tổng thống Donald Trump giảm mức thuế quan từ con số cao ngất ngưởng 145% xuống còn 30%. Đổi lại, Trung Quốc chỉ phải xóa bỏ phần lớn những biện pháp áp thuế trả đũa mà họ từng công bố.
Không khí lạc quan nhanh chóng lan rộng trên mạng xã hội Trung Quốc. Trên Weibo, hashtag #USChinaSuspending24%TariffsWithin90Days thu hút tới 420 triệu lượt xem trong thời gian ngắn. Con số 24% – được nhắc đến trong phần đầu bản tuyên bố chung – đã trở thành biểu tượng thể hiện kết quả tích cực của thỏa thuận.
Theo nội dung chính của thỏa thuận, Mỹ cam kết giảm mức thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc từ 145% xuống 30%, trong khi Trung Quốc cũng đồng ý hạ thuế đối với hàng hóa Mỹ từ 125% xuống còn 10%.
Một người dùng Weibo có tên Chun Feng Yi Ran viết: “Tổ tiên chúng ta đã không khuất phục, tại sao chúng ta phải từ bỏ những gì mình có?”. Bài đăng này nhanh chóng thu hút hàng ngàn lượt thích và chia sẻ, phản ánh tâm trạng tự hào dân tộc.
Đáng chú ý, Bắc Kinh cũng tận dụng thỏa thuận này để quảng bá hình ảnh là một đối tác thương mại đáng tin cậy trên trường quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh trước đây Trung Quốc từng nhiều lần bị giới doanh nghiệp và các đối tác quốc tế chỉ trích vì thường xuyên không thực hiện đầy đủ những cam kết trong đàm phán.
Nhiều giám đốc doanh nghiệp nước ngoài từng phàn nàn về việc Bắc Kinh nói nhiều hơn làm. Dù thường xuyên cam kết hợp tác, song hành động cụ thể lại không theo kịp lời nói. Trong thỏa thuận lần này, Trung Quốc cam kết thiết lập “cơ chế tham vấn mới” với chính quyền Trump để duy trì đối thoại kinh tế song phương – một động thái được cho là mang tính trấn an quốc tế.
Mặc dù các điều khoản của thỏa thuận chỉ chính thức có hiệu lực từ ngày 14/5, nhưng Trung Quốc đã âm thầm cấp các ngoại lệ thuế quan cho một số doanh nghiệp trong nước trước thời điểm đàm phán – một dấu hiệu cho thấy sự linh hoạt mang tính thực dụng của Bắc Kinh.
Một trong những điểm đáng chú ý trong thỏa thuận là cam kết của Trung Quốc trong việc “áp dụng mọi biện pháp hành chính cần thiết để tạm dừng hoặc loại bỏ các biện pháp phi thuế quan trả đũa”. Điều này có ý nghĩa đặc biệt trong việc nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm – nhóm khoáng sản thiết yếu đối với ngành công nghiệp công nghệ và quốc phòng của Mỹ.
Tuy vậy, Trung Quốc cũng đưa ra các tín hiệu không hoàn toàn đồng nhất. Vào ngày 12/5, Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định sẽ siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm với lý do an ninh quốc gia, đồng thời ám chỉ trách nhiệm thuộc về một số “thực thể nước ngoài” trong việc thúc đẩy các hoạt động buôn lậu.
Về phản ứng thị trường, tin tức về thỏa thuận đã ngay lập tức mang lại hiệu ứng tích cực. Các chỉ số chứng khoán toàn cầu đồng loạt tăng vọt, phản ánh tâm lý phấn khởi và kỳ vọng của giới đầu tư vào khả năng giảm leo thang của cuộc chiến thương mại vốn đang gây nhiều xáo trộn cho nền kinh tế thế giới.
—
Nhận định & Phân tích:
Thỏa thuận thương mại tạm thời giữa Trung Quốc và Mỹ không chỉ là một bước lùi chiến lược trong cuộc chiến thuế quan giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới mà còn là minh chứng cho một cuộc đấu trí ngoại giao cao độ. Trung Quốc đã thể hiện khả năng đàm phán khéo léo khi đạt được những nhượng bộ đáng kể từ phía Mỹ mà không phải đánh đổi nhiều lợi ích cốt lõi.
Tuy nhiên, những tín hiệu mâu thuẫn – như việc siết chặt kiểm soát đất hiếm trong khi cam kết nới lỏng xuất khẩu – cho thấy Bắc Kinh vẫn giữ thế phòng thủ và chưa hoàn toàn tin tưởng vào tính bền vững của thỏa thuận. Mặt khác, việc phản ứng của thị trường chứng khoán tích cực cũng chỉ mang tính tạm thời nếu những cam kết không được thực hiện đầy đủ.
Về lâu dài, điều quan trọng không phải là việc tạm hoãn áp thuế, mà là sự cải thiện lòng tin giữa hai bên thông qua cơ chế giám sát và đối thoại ổn định. Nếu thiếu minh bạch và hành động cụ thể, những bước tiến như vậy rất dễ trở thành hình thức hơn là thực chất.
Dưới đây là phần bổ sung ý kiến dành riêng cho các nhà đầu tư, nhằm giúp định hướng chiến lược trong bối cảnh Trung Quốc và Mỹ tạm thời đạt được thỏa thuận thương mại:
📌 Ý kiến dành cho nhà đầu tư: Ai nên thận trọng?
Mặc dù thỏa thuận thương mại tạm thời giữa Mỹ và Trung Quốc đã giúp hạ nhiệt cuộc chiến thuế quan, các nhà đầu tư không nên quá lạc quan và cần đánh giá cẩn trọng trước khi đưa ra quyết định. Cụ thể:
- Nhà đầu tư vào các ngành phụ thuộc vào chuỗi cung ứng xuyên quốc gia (ví dụ: công nghệ, linh kiện điện tử, ô tô)
→ Cần đặc biệt thận trọng. Dù thuế quan giảm tạm thời giúp giảm chi phí sản xuất, nhưng tính bền vững của thỏa thuận vẫn chưa rõ ràng. Nếu đàm phán đổ vỡ, rủi ro chi phí sẽ trở lại ngay lập tức. - Nhà đầu tư vào kim loại quý hiếm hoặc ngành khai khoáng (đặc biệt là đất hiếm)
→ Nên theo dõi sát chính sách xuất khẩu của Trung Quốc. Dù có tín hiệu nới lỏng trong ngắn hạn, Trung Quốc vẫn giữ quyền kiểm soát với lý do an ninh quốc gia. Việc siết chặt đột ngột có thể gây biến động mạnh về giá và cung cầu. - Nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán Trung Quốc
→ Dù tâm lý thị trường đang tích cực, nhưng nhà đầu tư nên cẩn trọng với các cổ phiếu “nhạy cảm chính sách” (như xuất nhập khẩu, logistics, công nghiệp nặng). Những biến động chính trị hoặc các tuyên bố bất ngờ từ chính quyền có thể ảnh hưởng mạnh tới nhóm này. - Nhà đầu tư theo trường phái “lướt sóng” theo tin tức
→ Nên tránh hành động cảm tính dựa trên những thông tin tích cực nhất thời. Lịch sử các vòng đàm phán Mỹ – Trung cho thấy nhiều thỏa thuận từng bị đình trệ hoặc thay đổi nhanh chóng chỉ sau vài tháng. - Nhà đầu tư quốc tế có danh mục lớn tại Trung Quốc
→ Cần đánh giá lại mức độ rủi ro địa chính trị trong chiến lược dài hạn. Căng thẳng Mỹ – Trung là một phần trong cuộc cạnh tranh chiến lược toàn diện chứ không chỉ là vấn đề thương mại thuần túy. Việc phân bổ lại danh mục sang các quốc gia có chuỗi cung ứng ổn định hơn (ví dụ: Việt Nam, Ấn Độ, Mexico) có thể là lựa chọn khôn ngoan để phòng ngừa rủi ro.
🔎 Kết luận:
Thỏa thuận này là một tín hiệu tích cực cho thị trường, nhưng không phải là lời đảm bảo cho sự phục hồi dài hạn. Những nhà đầu tư thận trọng – đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp nặng, khai khoáng, công nghệ sản xuất và chứng khoán Trung Quốc – nên tiếp cận thị trường với cái đầu lạnh, chiến lược linh hoạt và luôn chuẩn bị cho các kịch bản bất ngờ trong chính sách quốc tế.
